- II. Ortaçağ Elyazmaları
- III. Ortaçağ Elyazmalarının Türleri
- IV. Ortaçağ Elyazmalarında Kullanılan Malzemeler
- V. Ortaçağ Elyazmalarında Kullanılan Teknikler
- VI. Ortaçağ Elyazmalarında Tezhip
- VII. Ortaçağ Elyazmaları Sanat Eserleri Olarak
- Ortaçağ Elyazmaları Tarihsel Kaynaklar Olarak
- IX. Ortaçağ Elyazmalarının Korunması ve Muhafazası
II. Ortaçağ Elyazmaları
III. Ortaçağ Elyazmalarının Türleri
IV. Ortaçağ Elyazmalarında Kullanılan Malzemeler
V. Ortaçağ Elyazmalarında Kullanılan Teknikler
VI. Ortaçağ Elyazmalarında Tezhip
VII. Ortaçağ Elyazmaları Sanat Eserleri Olarak
VIII. Ortaçağ Elyazmaları Tarihsel Kaynaklar Olarak
IX. Ortaçağ Elyazmalarının Korunması ve Muhafazası
Sıkça Sorulan Sorular
Hususiyet | Tarif |
---|---|
El yazması | Bilhassa matbaanın icadından ilkin basılmış el yazısı kitap |
Ortaçağ | Orta Asır’a ilişik olarak, ortalama 500 ila 1500 yılları arasındaki devre |
Uyumlaştırmak | Anlaşmaya ya da uyuşmaya getirmek |
Metin | Yazılı ya da matbu materyal |
Fotoğraf | Çizim, boyama, resim ya da heykel kanalıyla üretilen bir nesnenin, bireyin ya da sahnenin temsili |
II. Ortaçağ Elyazmaları
Ortaçağ el yazmalarının zamanı uzun ve karmaşıktır ve Roma İmparatorluğu’nun çöküşünden Rönesans’a kadar bin yılı aşkın bir süreyi kapsar. Bu zaman zarfında, el yazmaları fazlaca muhtelif stillerde ve formatlarda üretildi ve data ve kültürün aktarılmasında dirimsel bir rol oynadılar.
En eski hayatta kalan ortaçağ el yazmaları MS 5. yüzyıla aittir ve çoğu zaman vellum ya da parşömen üstüne yazılırlar. Bu el yazmaları çoğu zaman oldukca süslüdür ve dini metinlerden seküler edebiyat ve tarih eserlerine kadar fazlaca muhtelif metinler ihtiva ederler.
11. ve 12. yüzyıllarda, manastırlar ve üniversiteler tahsil merkezleri haline geldikçe el yazmalarının üretiminde mühim bir artış oldu. Bu zaman zarfında, el yazmaları üretmek için yeni teknikler geliştirildi ve çizimlerin ve kaligrafinin kalitesi mühim seviyede arttı.
13. ve 14. yüzyıllarda el yazması üretimi artmaya devam etti ve saat kitapları ve aydınlatılmış el yazmaları benzer biçimde yeni el yazması türleri popüler hale geldi. 15. yüzyılın sonuna doğru, matbaanın icadı matbu kitapları daha müsait fiyatlı ve erişilebilir hale getirdi ve el yazması üretimi azalmaya başladı.
Üretimlerindeki düşüşe karşın, ortaçağ el yazmaları Orta Asır’ın zamanı, kültürü ve sanatı hakkındaki mühim bir data deposu olmaya devam ediyor. Ek olarak, bu tarih periyodunu incelemekle ilgilenen akademisyenler ve öğrenciler için de kıymetli bir kaynaktır.
III. Ortaçağ Elyazmalarının Türleri
Ortaçağ el yazmaları, içeriklerine, biçimlerine ya da hedef kitlelerine bakılırsa muhtelif türlere ayrılabilir. En yaygın ortaçağ el yazmaları türlerinden bazıları şunlardır:
- İnciller
- Yakarma kitapları
- Dinsel tören kitapları
- Yasal belgeler
- Ilmi metinler
- Yazınsal eserler
- Zamanı kronikler
- Tıbbi metinler
- Ansiklopediler
Her el yazması türünün kendine has özellikleri vardır ve bu da bilim adamlarının bu tarz şeyleri tanımlamasına ve tarihlemesine destek olabilir. Örnek olarak, İnciller çoğu zaman Latince yazılırken, yakarma kitapları çoğu zaman üretildikleri bölgenin mahalli dilinde yazılır. Dinsel tören kitapları dini törenleri gerçekleştirme talimatlarını içerirken, yasal belgeler muayyen bir süre ve zeminin yasalarını ve düzenlemelerini kaydeder. Ilmi metinler organik dünya hakkındaki data içerirken, yazınsal eserler yazıldıkları dönemin kültürü ve topluluğu hakkındaki düşünce verir. Zamanı kronikler muayyen bir çağın vakalarını kaydederken, tıbbi metinler rahatsızlıkların ve yaralanmaların tedavisi hakkındaki data sağlar. Ansiklopediler, tarih ve coğrafyadan bilim ve matematiğe kadar muhtelif mevzularda fazlaca muhtelif bilgiler ihtiva eder.
IV. Ortaçağ Elyazmalarında Kullanılan Malzemeler
Ortaçağ el yazmalarını kurmak için kullanılan malzemeler, üretildikleri süre dilimine ve bölgeye bakılırsa değişiyordu. Sadece en yaygın malzemelerden bazıları parşömen, vellum, kağıt, mürekkepler ve pigmentlerdi.
Parşömen, çoğu zaman koyun ya da keçi olmak suretiyle hayvan derilerinden yapılırdı. Muhtelif mürekkeplerle üstüne makale yazılabilen dayanıklı bir malzemeydi. Vellum, dana ya da kuzu derilerinden yapılırdı ve parşömenden bile daha dayanıklıydı. İnciller ve ritüel kitapları benzer biçimde en mühim el yazmaları için çoğunlukla kullanılırdı.
Kağıt, ortaçağ döneminde nispeten yeni bir malzemeydi. ilk olarak 12. yüzyılda Çin’den Avrupa’ya getirildi ve müsait fiyatlı olması ve kullanım kolaylığı sebebiyle hızla popüler oldu. Mürekkepler, is, arap zamkı ve bitkisel boyalar benzer biçimde muhtelif malzemelerden yapılırdı. Pigmentler, aydınlatılmış el yazmalarındaki renkleri kurmak için kullanılırdı.
Ortaçağ el yazmalarını kurmak için kullanılan malzemeler, görünümleri ve dayanıklılıkları üstünde mühim bir etkiye sahipti. Parşömen ve vellum, günlük kullanımın yıpranmasına ve aşınmasına dayanabilen hem kuvvetli bununla beraber dayanıklı malzemelerdi. Kağıt daha azca dayanıklı bir malzemeydi, sadece hem de daha ucuzdu. Mürekkepler ve pigmentler, fazlaca muhtelif renkler ve efektler kurmak için kullanılabilirdi.
Ortaçağ el yazmalarını kurmak için kullanılan malzemeler, tarihlerinin ve sanatla alakalı değerlerinin mühim bir parçasıdır. Ortaçağ yazıcıları ve müzehhiplerinin kullanımına sunulan teknolojiler ve teknikler hakkındaki düşünce verirler. Ek olarak, ortaçağ el yazmalarının iyi mi kullanıldığını ve değerlendirildiğini anlamamıza destek olurlar.
V. Ortaçağ Elyazmalarında Kullanılan Teknikler
Ortaçağ el yazmalarını kurmak için kullanılan teknikler, üretildikleri süre dilimine ve bölgeye göre farklılık gösterir. Sadece, birtakım yaygın teknikler şunlardır:
- Tezhip: Bir el yazmasına altın varak, boya, mürekkep benzer biçimde süsleme öğeleri ekleme dönemi.
- Minyatürler: Dini sahneleri ya da mühim vakaları tasvir etmek için çoğunlukla kullanılan minik, detaylı çizimler.
- Marginalia: Bir el yazmasının kenar boşluklarına eklenen metin ya da resimler.
- Karar: Yazarın makale yazmasında yol gösterici olması amacıyla sayfa üstünde çizgiler oluşturma dönemi.
- Ciltleme: Bir el yazmasının sayfalarını birbirine bağlama işlemi.
Ortaçağ el yazmalarını kurmak için kullanılan teknikler kompleks ve süre alıcıydı ve yüksek düzeyde kabiliyet ve sanatsallık icap ediyordu. Netice olarak, ortaçağ el yazmaları çoğu zaman kendi başlarına birer sanat eseri olarak kabul ediliyordu.
VI. Ortaçağ Elyazmalarında Tezhip
Tezhip, bir el yazmasını çoğu zaman altın ya da gümüş mürekkeple elle boyanmış resimlerle süsleme sürecidir. Aydınlatılmış el yazmaları Avrupa’da 5. yüzyıldan 16. yüzyıla kadar üretildi ve dünyanın en güzel ve kıymetli sanat eserlerinden bazıları olarak kabul edilirler.
En eski aydınlatılmış el yazmaları İrlanda ve Britanya’daki manastırlarda üretildi ve bunlar çoğu zaman dini amaçlar için kullanıldı. Bu el yazmaları çoğu zaman Hristiyan azizlerin ve İncil’den figürlerin resimleriyle süslendi.
12. yüzyılda, Fransa, Almanya, İtalya ve İspanya dahil olmak suretiyle Avrupa’nın öteki bölgelerinde aydınlatılmış el yazmaları üretilmeye başlandı. Bu el yazmaları çoğu zaman varlıklı patronlar tarafınca sipariş ediliyordu ve laik hikayeler, zamanı anlatılar ve ilmi incelemeler dahil olmak suretiyle fazlaca muhtelif mevzuları içeriyordu.
Aydınlatılmış el yazmaları, 14. ve 15. yüzyıllarda, çağın en kabiliyetli sanatçıları tarafınca üretildiğinde zirveye ulaştı. Bu el yazmaları, kompleks tasarımları ve güzel renkleriyle öne menfaat ve ortaçağ sanatının en iyi örneklerinden bazıları olarak kabul edilir.
15. yüzyılda matbaanın icadı, matbu kitapların daha ucuz ve basit üretilebilmesiyle aydınlatılmış el yazmalarının azalmasına yol açtı. Sadece, birkaç aydınlatılmış el yazması 16. yüzyıla kadar üretilmeye devam etti ve bunlar hayattaki en kıymetli ve güzel sanat eserlerinden bazıları olmaya devam ediyor.
VII. Ortaçağ Elyazmaları Sanat Eserleri Olarak
Ortaçağ el yazmaları kendi başlarına birer sanat eseridir. Çoğu zaman kompleks çizimlerle güzelce aydınlatılmışlardır ve muhtelif değişik stillerde bulunabilirler. En meşhur ortaçağ el yazmalarından bazıları Kells Kitabı, Lindisfarne İnciller ve Duc de Berry’nin Très Riches Heures’idir.
Ortaçağ el yazmalarının sanatı, yaratıldıkları kültür ve camianın bir yansımasıdır. İllüstrasyonlar çoğu zaman dini temaları tasvir eder, sadece avcılık, saray aşkı ve cenk sahneleri benzer biçimde seküler mevzuları da içerebilir. İllüstrasyonların seçimi, Ada el yazmalarının oldukca stilize sanatından İtalyan Rönesansı’nın daha realist sanatına kadar büyük seviyede değişebilir.
Ortaçağ el yazmaları yalnızca güzel sanat eserleri değil, hem de mühim zamanı belgelerdir. Geçmişe bir bakış sağlarlar ve ortaçağ insanlarının inançlarını, değerlerini ve geleneklerini anlamamıza destek olabilirler. Ek olarak ortaçağ sanatı, mimarisi ve edebiyatı hakkındaki kıymetli bir data kaynağıdırlar.
Ortaçağ el yazmalarının incelenmesi büyüleyici ve ödüllendirici bir alandır. Geçmişi öğrenmenin ve ortaçağ kültürünün güzelliğini ve sanatını takdir etmenin bir yoludur.
Ortaçağ Elyazmaları Tarihsel Kaynaklar Olarak
Ortaçağ el yazmaları, Orta Asır’ın zamanı, kültürü ve sanatı hakkındaki kıymetli bir data deposudur. Bu zamanda yaşayan insanların yaşamları ve çağın politik, toplumsal ve ekonomik koşulları hakkındaki düşünce verebilirler.
El yazmaları ek olarak dil ve edebiyatın gelişimini incelemek için de kullanılabilir. Dillerin zamanla iyi mi değiştiğine ve değişik bağlamlarda iyi mi kullanıldığına dair delil sağlayabilirler.
En son, el yazmaları Orta Asır’ın sanatını ve mimarisini incelemek için kullanılabilir. Bu eserleri yaratmak için kullanılan teknikler ve bunların ilettiği sembolizm ve anlam hakkındaki data sağlayabilirler.
Genel hatlarıyla, ortaçağ el yazmaları akademisyenler ve tarihçiler için kıymetli bir kaynaktır. Geçmiş bir döneme dair eşi olmayan bir perspektif sunarlar ve atalarımızın yaşamış olduğu dünyayı daha iyi anlamamıza destek olabilirler.
IX. Ortaçağ Elyazmalarının Korunması ve Muhafazası
Ortaçağ el yazmalarının korunması ve muhafazası kompleks ve sıkıntılı bir iştir. Bu el yazmaları çoğu zaman kırılgandır ve etraf koşulları, zararlılar ve elleçleme benzer biçimde muhtelif faktörlerden meydana gelen hasara karşı hassastır.
Koruyucular, muhtelif teknikler kullanarak ortaçağ el yazmalarını bu tür tehditlerden korumak için çalışırlar, bunlar içinde şunlar yer alır:
- Çevresel kontroller
- Haşere kontrolü
- İşleme prosedürleri
- Hasarlı bölgelerin tedavisi
Ortaçağ el yazmalarının korunması için çevresel kontroller esastır. Bu el yazmaları çoğu zaman ısı ve nemdeki değişikliklere hassas malzemelerden yapılır. Koruyucular, istikrarlı bir ortam sağlayarak bu el yazmalarının bozulmasını önlemeye destek olabilir.
Haşere kontrolü, ortaçağ el yazmalarının korunması için de önemlidir. Böcekler ve öteki haşereler, el yazmalarını yiyerek, dışkı bırakarak ya da içlerinden tüneller açarak zarar verebilir. Koruyucular, tuzaklar, böcek ilaçları ve fizyolojik bariyerler dahil olmak suretiyle haşereleri denetlemek için muhtelif yöntemler kullanırlar.
Ortaçağ el yazmalarının korunması için elleçleme prosedürleri de önemlidir. Bu el yazmaları kırılgandır ve muntazam bir halde elleçlenmezlerse zarar görebilirler. Koruyucular, personele ve araştırmacılara el yazmalarının güvenilir bir halde iyi mi elleçleneceği hikayesinde öğrenim verirler. Ek olarak, hasar riskini en aza indirmek için elleçleme prosedürleri geliştirir ve uygularlar.
Ortaçağ el yazmalarını korumak için ara ara hasarlı bölgelerin tedavisi icap eder. Koruyucular, temizleme, onarma ve güçlendirme benzer biçimde hasarlı yerleri tedavi etmek için muhtelif teknikler kullanırlar. Ek olarak dağılma tehlikesi olan el yazmalarını sabitlemek için de çalışırlar.
Ortaçağ el yazmalarının korunması ve saklanması dirimsel bir görevdir. Bu el yazmaları geçmişimiz hakkındaki kıymetli bir data deposudur ve gelecek nesiller için korunmayı hak ediyorlar.
S: Ortaçağ el yazması nelerdir?
A: Ortaçağ el yazması, Orta Asır’da (ortalama MS 500-1500) el yazısıyla yazılmış, çoğu zaman parşömen ya da vellum üstüne basılmış bir kitaptır.
S: Ortaçağ el yazmalarının değişik türleri nedir?
A: Ortaçağ el yazmalarının pek fazlaca değişik türü vardır, bunlardan bazıları şunlardır:
- İnciller
- Yakarma kitapları
- Yazınsal eserler
- Ilmi incelemeler
- Yasal belgeler
S: Ortaçağ el yazmalarında hangi malzemeler kullanılıyordu?
A: Ortaçağ el yazmalarında en fazlaca kullanılan malzemeler parşömen ve vellumdur. Parşömen dana, keçi ya da koyun derisinden yapılırken vellum genç bir dana derisinden yapılır.
0 Yorum